Πώς θα επιλέξεις τον σωστό τίτλο για την ιστορία σου; Κάποιες φορές είναι ξεκάθαρο. Κάποιες άλλες μπορεί να γράψεις μια ιστορία, μόνο και μόνο γιατί σου άρεσε μια φράση ως τίτλος. Αλλά κάποιες άλλες μπορεί να σε δυσκολέψει πολύ. Ή συμβαίνει μόνο σε εμένα αυτό;
Τα χαρακτηριστικά του τίτλου
1. Σύντομος, αξιομνημόνευτος και ενδιαφέρων
Λοιπόν, γενικά, καλό είναι να είναι σύντομος, αλλά να δίνει μια γενική ιδέα για την ιστορία σου. Η αλήθεια είναι ότι κάποιες φορές είναι πιο δύσκολο να βρεις το σωστό τίτλο, αυτόν που θα μείνει στον αναγνώστη, παρά το να γράψεις την ίδια την ιστορία.
Πρέπει να τραβά την προσοχή, να είναι εύκολο να τον πει και να τον θυμάται κανείς, να είναι σχετικός με το περιεχόμενο ή το θέμα της ιστορίας και φυσικά να μην ντρέπεται ο αναγνώστης να κρατήσει το εξώφυλλό σου στο λεωφορείο ή το μετρό.
Και μια και το αναφέραμε… ο αναγνώστης είναι πιο πιθανό να θυμάται έναν τίτλο που σχετίζεται με την ιστορία, που χρησιμοποιεί, δηλαδή μια λέξη κλειδί (το όνομα του ήρωα, ένα μέρος, μια εικόνα). Ή κάτι σχετικό με το πρόβλημα που θα κληθεί να λύσει. Έτσι, θα διαδώσει και σε άλλους πιο εύκολα το αριστούργημά σου.
2. Πρωτότυπος
Κάποιοι -πολλοί- λένε ότι ο τίτλος πρέπει να είναι πρωτότυπος. Μπορεί να είναι μια ερώτηση, μια εντολή, μια ατάκα του βιβλίου (π.χ. «Τα φώτα, είπε»). Ας είμαστε, όμως, ειλικρινής. Το πιθανότερο είναι πως ό,τι κι αν σκεφτείς, κάποιος θα έχει σκεφτεί κάτι παρόμοιο. Οπότε το θέμα της πρωτοτυπίας έγκειται κυρίως στο να ξεχωρίζει η πλάτη του βιβλίου σου στο ράφι του βιβλιοπωλείου.
Δυστυχώς, μπορεί να έχεις βρει τον υπερτέλειο τίτλο. Την πιο καταπληκτική φράση στον κόσμο. Να έχεις αποζημιώσει τον εαυτό σου με μια σοκολατίνα, γιατί τα κατάφερες. Και τελικά να τον έχει προλάβει άλλος. Κάνε πρώτα, λοιπόν, μια γρήγορη αναζήτηση και μετά ενθουσιάσου!
3. Στοχευμένος
Κάπου εκεί πρέπει να αναφέρουμε και τον πληθυσμό που στοχεύεις. Μην το παρεξηγήσεις, αλλά σπάνια ο ίδιος άνθρωπος θα διαβάσει επιστημονική φαντασία και ρομαντική λογοτεχνία. Μάλλον θα έχεις διαβάσει αρκετά στο είδος που γράφεις, οπότε τσέκαρε λίγο τους τίτλους, ψάξε για κάποιο μοτίβο και αξιοποίησέ το.
Άκου τον κόσμο γύρω σου
Όπου κι βρίσκεσαι, ότι κι αν κάνεις, έχε ένα τετραδιάκι ή μια εφαρμογή στο κινητό για να καταγράφεις τίτλους. Φράσεις που ακούς στο δρόμο, στη δουλειά, στην τηλεόραση. Εγώ πρώτα γράφω διάφορα σε μια ωραία εφαρμογή για συγγραφείς που έχω βρει (αν με πληρώσουν θα τη γράψω, αλλά η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν αρκετές) και μετά περνάω σε ένα μικρό σημειωματάριο τις φράσεις που εξακολουθούν να με ιντριγκάρουν και με τη δεύτερη ματιά.
Άκου τον αναγνώστη σου
Όλο και κάποιον θα έχεις να διαβάσει την ιστορία σου και να σου πει μια γνώμη. Για ένα από τα δικά μου διηγήματα (Κλειστό μέχρι νεωτέρας) ένας από τους πρώτους αναγνώστες μου ανέφερε ότι ο τίτλος προοικονομεί το τέλος. Άρα τον άλλαξα όπως είναι σήμερα.
15 ιδέες για να φτιάξεις το δικό σου τίτλο
1. Για ποιο πράγμα μιλάει η ιστορία σου. Π.χ. Αγώνες πείνας, Το ημερολόγιο μιας γκέισας.
2. Κίνησε την περιέργεια. Π.χ. Ξέρω τι έκανες πέρσι το καλοκαίρι
3. Χρησιμοποίησε τους κλασικούς με μια δόση μεταφυσικού ή επιστημονικής φαντασίας. Ναι, σε προκαλώ να γράψεις μια ιστορία που η Κοκκινοσκουφίτσα είναι κυνηγός βρυκολάκων.
4. Μην το πεις ξεκάθαρα, κάνε απλά μια νύξη περί τίνος πρόκειται. Π.χ. Τα σταφύλια της οργής.
5. Εικόνα. Περίγραψε μια εικόνα σε 5 λέξεις. Π.χ. Το μικρό σπίτι στο λιβάδι.
6. Χρησιμοποίησε τον τίτλο ενός τραγουδιού ή έναν στίχο. Απλά πρόσεχε να μην είναι ένα πασίγνωστο τραγούδι.
7. Μεταφορά. Δεν χρειάζεται να είναι όλα κυριολεκτικά, κάνε μια τσαχπινιά. Κλείσε το μάτι στον αναγνώστη σου. Π.χ. Το κουρδιστό πορτοκάλι.
8. Βάλε κάπου στον τίτλο το όνομα του ήρωά σου. Π.χ. Το πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέι.
9. Μπορείς να φτιάξεις μια ωραία παρήχηση. Τι είναι παρήχηση θα με ρωτήσεις και εγώ θα σου πω ντροπή σου, αλλά κάτσε να σου πω. Είναι αυτό το σχήμα λόγου που έχουμε επανάληψη όμοιων ή ομόηχων γραμμάτων, συλλαβών ή ακόμα και λέξεων. Π.χ. Χίλιων πουλιών οχλαλοή (επανάληψη του λ), Αγάπης αγώνας άγονος (επανάληψη του γ).
10. Πότε διαδραματίζεται η ιστορία σου; Πες το στον τίτλο. Π.χ. 1984.
11. Ονόμασε όλη την ιστορία μόνο από τον πρωταγωνιστή σου. Το έχουν κάνει πολλοί. Και να σου πω και κάτι; Αφού το έχουν κάνει οι κλασικοί, κάνε το κι εσύ. Π.χ. Άννα Καρένινα, Μαντάμ Μποβαρύ… δε θα συνεχίσω.
12. Βρες τον πιο αστείο τίτλο σχετικά με αυτό που συμβαίνει στην ιστορία. Ένα από τα αγαπημένα μου βιβλία είναι το Πώς έγινα βλάκας. Σε προϊδεάζει για κάτι μεταξύ οδηγού προς ναυτιλομένους, προσωπικό ημερολόγιο και αφορισμούς κάποιου φιλοσόφου. Το περιεχόμενο πάλι, καμία σχέση. Μια ωραιότατη μυθοπλασία είναι, με αρχή μέση και τέλος! Αντίστοιχα υπάρχει το Γυρίστε το γαλαξία με οτοστόπ.
13. Πού βρίσκονται παιδί μου οι ήρωές σου; Ποιο είναι το σκηνικό τους; Αν βάλεις και τι κάνουν εκεί πέρα, είσαι έτοιμος. Π.χ. Χαμένοι στο Τόκυο, Ο θάνατος έρχεται στο Λονδίνο.
14. Στιχομυθία ή κάτι που έχει ειπωθεί γενικότερα. Π.χ. Βότκα, είσαι εκεί; Εδώ Τσέλσι. Μου είπαν ότι θα έχει τούρτα.
15. Βάλε εκεί μια λέξη και τελειώνει η υπόθεση. Όχι άσχετη, ναι; Είπαμε μπορεί να σχετίζεται με αυτό που ψάχνει ο πρωταγωνιστής σου. Π.χ. Εξιλέωση.
