O ήρωας της ιστορίας είναι η φωνή του συγγραφέα. Λίγο πολύ είναι ο τρόπος με τον οποίον ο αναγνώστης ρίχνει μια κλεφτή ματιά στο μυαλό του συγγραφέα. Ο ήρωας, λοιπόν, είναι αναγκαίο να έχει στον αναγνώστη την επίδραση που θέλουμε εμείς να έχει και όχι ότι ο αναγνώστης φανταστεί.
Αυτό είναι εφικτό με διάφορα τρικ, αλλά το σημαντικότερο είναι η ειλικρίνεια. Όσο πιο ειλικρινής είναι ο συγγραφέας σχετικά με αυτό που γράφει και δεν φοβάται την κριτική που θα λάβει, τότε είναι σε καλό δρόμο.
Αυτό δεν πρέπει να ισχύει, όμως, μόνο για τον κεντρικό ήρωα/ πρωταγωνιστή. Συμβαίνει ενώ οι πρωταγωνιστές να είναι σφαιρικά σχεδιασμένοι και πιστευτοί, όσοι τους πλαισιώνουν να μην είναι τίποτα παραπάνω από απλές καρικατούρες. Αυτό αποδυναμώνει την ιστορία στο σύνολό της.
Ο άνθρωπος δεν είναι μόνο σάρκα και οστά. Έχει, επίσης, πνεύμα και συναισθήματα.
Ποια είναι, λοιπόν, τα απαραίτητα στοιχεία που πρέπει να ξέρεις ακόμα και για τον πιο «ασήμαντο» χαρακτήρα;
1. Μάθε το όνομά του
Ο ήρωας πρέπει να έχει ένα όνομα. Με αυτό θα είναι αναγνωρίσιμος καθ’ όλη τη διάρκεια του κειμένου. Στα μάτια του αναγνώστη, αυτή η λέξη, το όνομα, θα είναι η πρώτη εικόνα του ήρωα. Πρέπει να του μεταδώσεις την αίσθηση ότι όταν βλέπει αυτά τα λίγα γράμματα θα πρέπει να θυμάται όλα όσα θες εσύ να θυμάται.
Από την άλλη, υπάρχουν και ήρωες χωρίς ονόματα. Μη φοβηθείς τα κακόηχα ονόματα, γιατί εντείνουν την αληθοφάνεια και κάνουν τα πράγματα πιο ισορροπημένα. Επίσης, μην ξεχάσεις να σκεφτείς και πώς πήρε αυτό το όνομα ο ήρωας. Πχ αν η μάνα του έχανε το ένα μωρό μετά το άλλο, πιθανόν να του έδωσε ένα όνομα με «μαγικό» βάρος, πχ. Ζωή. Τώρα αν η Ζωή μεγαλώνοντας έγινε ιέρεια του θεού του κάτω κόσμου, αυτό δε θα βάλει το όνομά της κόντρα στο ρόλο της, απλά θα κάνει το παιχνίδι με τις λέξεις πιο ενδιαφέρον.
2. Μάθε τη φυλή του
Πολύ σημαντικό, όχι μόνο για όσους γράφουν ιστορίες φαντασίας, αλλά και για τους υπόλοιπους λογοτέχνες. Δε μπορείς να πεις ότι ο Αιθίοπας ήρωάς σου έχει τα κλασσικά χοντρά νέγρικα χείλη, γιατί οι Αιθίοπες είναι η μαύρη από τις φυλές με τα πιο λεπτεπίλεπτα χαρακτηριστικά.
Δε μπορείς να έχεις τους βόρειους βαρβάρους σου να κυκλοφορούν μαυρισμένοι από τον ήλιο, γιατί η παραγωγή μελανίνης είναι επώδυνη κι επικίνδυνη για τον οργανισμό και σταματάει άμεσα να την παράγει μόλις η φυλή περάσει μερικές δεκάδες γενιές σε άλλα γεωγραφικά πλάτη. Από την άλλη, αν γράφεις ιστορίες φαντασίας και ο ήρωάς σου είναι ο Εκλεκτός (σε παρακαλώ, μη) και τελικά ανήκει σε άλλη φυλή, κανόνισε να έχει τις απαιτούμενες διαφορές από την υποτιθέμενη φυλή του.
3. Μάθε την εμφάνισή του
Εκτός από τα φυσικά χαρακτηριστικά της φυλής του, ο κάθε ένας από εμάς έχει και τα προσωπικά του χαρακτηριστικά. Μην ξεχάσεις να τα βρεις. Μάτια, μαλλιά, μύτη, ύψος, σωματότυπος… Για να τον κάνεις να ξεχωρίζει δώσε του κάποιο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό πχ, στενούς ώμους ή χαρακτηριστική (αυξημένη ή μειωμένη) τριχοφυΐα κλπ. Μπορείς, επίσης, να μην γίνεις συγκεκριμένος, αλλά να δώσεις την αίσθηση που θέλεις. Πχ ο Peter Cheyney έγραψε κάποτε για τον Slim Callaghan: Women liked the shape of his mouth for reasons best known to themselves.
Ακόμα, μη φοβηθείς να χρησιμοποιήσεις τα χαρακτηριστικά του ήρωά σου για να τον κάνεις να πετύχει ή να αποτύχει (κοντές κνήμες = λιγότερες πιθανότητες να κερδίσει έναν αγώνα δρόμου), να έχει κόμπλεξ ανωτερότητας ή κατωτερότητας, να τον κοροϊδεύουν ή να τον θαυμάζουν (ή και τα δύο πχ Συρανό ντε Μπερζεράκ).
4. Μάθε τις ανάγκες του
Πάρα πολύ σημαντικό, είναι να γνωρίζεις αρχικά τις βιολογικές αναγκες ενός ανθρώπου. Πόσο αντέχει κάποιος;
- χωρίς φαγητό= σαράντα μέρες
- χωρίς ύπνο= δώδεκα μέρες
- χωρίς νερό= τρεις μέρες,
- χωρίς να πάει τουαλέτα…= άντε τρεις- τέσσερις ώρες (μετά κατουριέται επάνω του)
Επίσης ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει σε συγκεκριμένες καιρικές συνθήκες. Αν οι συνθήκες που ορίζεις δεν είναι μέσα σε αυτά τα πλαίσια, τότε ο ήρωας σου έχει ημερομηνία -αν όχι ώρα- λήξης. Η υποθερμία ή η αφυδάτωση σκοτώνουν τάχιστα.
Σχετικές ανάγκες αφορούν τα ρούχα, τα παπούτσια, τα όπλα και άλλα παρεμφερή, όπως μέντες για την αναπνοή, σουγιά, φορτιστή, ψιλά για τσιγάρα κλπ.
Οι ανάγκες, επίσης, έχουν να κάνουν με την κατάσταση της υγείας του. Αν είναι ναύτης, πιθανόν να υποφέρει από σκορβούτο. Αν είναι ακροβάτης από αρθρίτιδες κοκ
Επίσης, μην ξεχνάς ότι ο ήρωάς σου έχει ανάγκη και το σεξ. Κρίνε μόνος σου πώς θα τον εξυπηρετήσεις κι αν θες να το μάθει ο αναγνώστης σου.
5. Μάθε το βάθος των συναισθημάτων του
Όλοι οι άνθρωποι κατά βάθος είμαστε συναισθηματικοί, ακόμη κι αν το κρύβουμε. Είναι σπάνιο για κάποιον να είναι εντελώς ψυχρός και λογικός. Εντάξει, μπορεί να είναι ψυχοπαθής, αλλά και πάλι…
Μέτρησε το πόσο συναίσθημα επιτρέπει ο ήρωάς σου να φανεί και το βάθος του συναισθήματος που νιώθει. Συσχέτισέ τα και δείξε τα πίσω από πράξεις που μοιάζουν παράταιρες με αυτό που θες να πεις. Πχ, ο ληστής, που μεγάλωσε στο δρόμο, παρατημένος από γονείς, φέρεται σκληρά στο ορφανό που τον βοήθησε να ξεφύγει, γιατί το νοιάζεται και θέλει να το βοηθήσει να κάνει κάτι καλύτερο με τη ζωή του. Το συναίσθημα όμως πρέπει να είναι αναγνωρίσιμο.
6. Μάθε τα κόμπλεξ του
Όλοι έχουμε κόμπλεξ. Τελεία και παύλα. Αυτό που δεν είναι εύκολο να αντιληφθούμε εύκολα είναι από που προέρχονται τα κόμπλεξ μας.
Σαν συγγραφέας πρέπει να μπορείς να δημιουργήσεις ένα κόμπλεξ που να εξυπηρετεί αυτό που θες να πεις, αλλά και να μην είναι και κραυγαλέο. Να χρησιμοποιήσεις το πνευματικό υπόβαθρο του ήρωά σου, την κοινωνική του θέση, τα σωματικά του χαρακτηριστικά, για να τον κάνεις τρισδιάστατο. Και επίσης να έχεις και την αίσθηση των τριών διαστάσεων και στο ίδιο το κόμπλεξ. Ας πούμε, έχω το κόμπλεξ ότι το χαμόγελό μου δεν είναι για διαφήμιση. Ωστόσο ξέρω ότι δεν αλλάζει, και το έχω αποδεχτεί.
7. Μάθε τις συνήθειές του
Το πώς πίνει τον καφέ του, το πώς δένει τα κορδόνια του, το πως κοιμάται το βράδυ (με ή χωρίς πιτζάμες, με αναμμένο λαμπάκι) κοκ είναι πράγματα που δίνουν βάθος στον ήρωά σου. Πολλές φορές η συναισθηματική φόρτιση μπορεί να έχει επιδράσεις και στην υλική υπόσταση του ήρωα. Πχ ένα παιδί που τραυλίζει μπροστά στον αυστηρό του δάσκαλο, μια παρθένα φοιτήτρια που χαμηλώνει τα μάτια στη θέα ενός ημίγυμνου συμφοιτητή της.
8. Μάθε τις παρορμήσεις του
Ακόμη κι οι πιο συγκροτημένοι άνθρωποι υποκύπτουν κάπου κάπου σε παρορμήσεις.
Ένας σοβαρός λαίμαργος επαγγελματίας μπορεί να προσπαθήσει σκληρά να μη φάει το κέρασμα σε μια συνάντηση για να κλείσει μια μεγάλη συμφωνία, ο πληγωμένος εραστής δε θα το σκεφτεί καν να πιει ακόμη ένα ποτήρι και η ματαιόδοξη κυρία θα φέρει ασυναίσθητα το χέρι της στο λαιμό της για να τονίσει τα κοσμήματά της -και ως εκ τούτου την κοινωνική της θέση-, όταν την κατηγορήσουν για κάτι.
Υπάρχουν ένα σωρό τρόποι να σε βοηθήσουν να δείξεις το συναισθηματικό κόσμο του ήρωά σου. Απλά πρόσεχε να μην το παρακάνεις. Άσε τον αναγνώστη να αναγνωρίσει τις ικανότητές σου.
9. Μάθε την ταυτότητά του
Ένας άνθρωπος έχει πολλές ταυτότητες. Η πιο σημαντική είναι εκείνη με την οποία αυτοπροσδιορίζεται, δηλαδή εκείνη που σκέφτεται όταν κοιτάζει τον εαυτό του στον καθρέφτη. Θεωρώ ότι είμαι Ελληνίδα, μορφωμένη και έξυπνη. Αυτή είναι η προσωπική μου ταυτότητα. Αν, όμως, με ρωτήσει όμως κάποιος θα πω ότι είμαι Ελληνίδα, σχετικά μορφωμένη (πάντα υπάρχει περιθώριο να μάθεις) και μάλλον έξυπνη (θέμα μετριοφροσύνης).
Παρακολούθησε, λοιπόν, τον ήρωά σου όταν βρίσκεται μόνος του και διάβασε τις σκέψεις του. Μάθε πώς προσδιορίζει τον εαυτό του όταν είναι μόνος και μετά δες πώς προσδιορίζει τον εαυτό του σε σχέση με τους άλλους.
10. Μάθε την κοσμοθεωρία του
Ο ήρωάς σου έχει τις δικές του πεποιθήσεις, σύμφωνα με τις οποίες προσδιορίζει τον κόσμο γύρω του.
Αυτό είναι άμεσα συνδεδεμένο με την κοινωνία που έχει μεγαλώσει και ζει και τη θέση του μέσα σε αυτήν.
Η κοσμοθεωρία σου είναι ο τρόπος που βλέπεις τον κόσμο. Κι η κοσμοθεωρία του ήρωά σου είναι ένας τρόπος να μεταφέρεις τη δική σου κοσμοθεωρία στους αναγνώστες σου χωρίς να τους κάνεις κήρυγμα.
+1. Μάθε τον τρόπο συμπεριφοράς του ήρωά σου
Εκτός από τις υποσυνείδητες αντιδράσεις, οι άνθρωποι αντιδρούν και μεθοδικά. Αυτό σημαίνει ότι υπολογίζουν τις πράξεις τους με τη λογική τους. Όσο παράξενο κι αν ακούγεται, το πιο δύσκολο μέρος της πρόβλεψης της συμπεριφοράς είναι αυτές οι συνειδητές πράξεις. Το πιο απρόσμενο ξέσπασμα είναι κάτι που όλοι το κάνουμε λίγο πολύ σε μια στιγμή έντασης και μπορείς να το δικαιολογήσεις στα κίνητρα του ήρωά σου (βλέπε εδώ). Ωστόσο, όταν πρέπει να προβλέψεις τη συμπεριφορά κάποιου ξένου.
Ένας τρόπος για να μπορέσεις να προβλέψεις τις αντιδράσεις του ήρωά σου, είναι να τον συνδέσεις με εσένα. Δηλαδή, παρόλο που ο ήρωάς σου μπορεί να μην έχει καμία σχέση με εσένα σε επίπεδο προσωπικότητας, καλό θα είναι να του δίνεις τουλάχιστον ένα από τα δικά σου χαρακτηριστικά. Έτσι, ακόμα κι αν “κολλήσεις” κάπου, εάν δεν ξέρεις πως θα έπρεπε να αντιδράσει ο ήρωάς σου σε μια κατάσταση, μπορείς να ανατρέξεις σε… εσένα. Απόκλεισε τα χαρακτηριστικά του ήρωά σου που δεν έχεις και σκέψου τι θα έκανες εσύ στην εκάστοτε συγκυρία.
ήρωας ήρωας ήρωας
Προσωπικά θεωρώ ότι αυτά που αναφέρθηκαν είναι μόνο τα απαραίτητα. Πολλοί συγγραφείς φτιάχνουν τα δικά τους ερωτηματολόγια ή λίστες σχετικά με τις πληροφορίες που θεωρούν ότι χρειάζεται να γνωρίζουν για τους ήρωές τους. Έχοντας συνδυάσει αρκετά ερωτηματολόγια κατάφερα να φτιάξω ένα συνολικό, το οποίο θωρώ ότι κάποιες φορές έχει υπεραρκετές πληροφορίες. Μπορείς να το κατεβάσεις ελεύθερα!
[box type=”download”] Σχεδιασμός Χαρακτήρα.pdf[/box]
