Τα ρούχα ενός ατόμου μας λένε πολλά πράγματα, όπως για παράδειγμα τις συνθήκες ζωής του ή την πολιτισμική του ταυτότητα. Μπορεί, ακόμα, να μας δώσουν το πότε και το που ζει το άτομο, την τρέχουσα πνευματική του κατάσταση ή τις προθέσεις του. Ο τρόπος που θα περιγράψεις το ντύσιμο σε μια ιστορία θα σε βοηθήσει να δημιουργήσεις πληρέστερα, πλουσιότερα πορτρέτα χαρακτήρων.
1: Δείξε την κοινωνική θέση του ήρωα
Σκέψου τα ρούχα των ηρώων σου σαν το κοστούμι ενός ηθοποιού στο θέατρο.
Το κοστούμι είναι ένα σημαντικό κομμάτι της προσωπικότητας του ήρωα. Μόλις ο ηθοποιός μπαίνει στη σκηνή, έχουμε μια ιδέα για το αν είναι ένας πλούσιος γαιοκτήμονας ή ένας φτωχός αγρότης, μια κομψή κληρονόμος ή ένας ταπεινός ανθοπώλης.
Στο ‘Έρωτας στα χρόνια της χολέρας’ του Gabriel Garcia Marquez, μαθαίνουμε για την ιδιότητα ενός ήρωα, καθώς είναι ο μόνος σε μια εκδήλωση που δεν είναι κομψά ντυμένο:
Αν και δεν ήταν συνηθισμένο για τις προσκλήσεις να ζητούν ειδική ενδυμασία, κυρίως για ένα μεσημεριανό γεύμα στη χώρα, οι γυναίκες φορούσαν βραδινές τουαλέτες και πολύτιμα κοσμήματα και οι περισσότεροι άντρες ήταν ντυμένοι με σακάκια δείπνου με μαύρες γραβάτες, και μερικοί φορούσαν ακόμη και φουστάνι. Μόνο οι πιο εκλεπτυσμένοι, μεταξύ αυτών ο Δρ. Ουρμπίνο, φορούσαν τα συνηθισμένα τους ρούχα.
Αυτό που δείχνει η περιγραφή είναι ότι πολλοί από τους προσκεκλημένους παίζουν με το κοινωνικό στάτους μέσα από φανταχτερά ρούχα. Ωστόσο, ο Δρ. Ουρμπίνο έχει κερδίσει την ιδιότητα του αξιοσέβαστου γιατρού – δεν έχει τίποτα να αποδείξει με το να ντυθεί πιο φανταχτερά. Έτσι, το απλό ντύσιμό του είναι, κατά ειρωνικό τρόπο, ενδεικτικό ανώτερης θέσης.
Όπως ο Marquez, σύγκρινε και αντιπαράβαλε τα ρούχα των ηρώων για να αποκαλύψεις λεπτομέρειες σχετικά με την κοινωνική τους θέση. Μπορείς να ενσωματώσεις την περιγραφή των ρούχων ήδη από το πλάνο της ιστορίας.
2: Επιβεβαίωσε (ή ματαίωσε) τις προσδοκίες του αναγνώστη
Μπορείς να μεταφέρεις στον αναγνώστη πολλά στοιχεία για τον εκάστοτε ήρωα με βάση τα ρούχα που αυτός/-ή φορά.
Μπορείς, επίσης, να επιβεβαιώσεις (ή να ματαιώσεις) τις εντυπώσεις που σχηματίζονται από τον ήρωά σου για κάποιον άλλον ήρωα.
Για παράδειγμα, σκέψου ένα πλούσιο άτομο και πώς μπορεί να ντύνεται.
Έστω ότι φαντάστηκες έναν άντρα με ακριβό κοστούμι ή μια γυναίκα με επώνυμα ρούχα. Μπορείς να δείξεις αμέσως ότι ένας χαρακτήρας είναι πλούσιος με περιγραφές καλών ρούχων. Ωστόσο, μπορείς να πεις στον αναγνώστη σου ενδιαφέροντα πράγματα μέσω μιας αναντιστοιχίας:
Ένας πλούσιος χαρακτήρας μπορεί να επιδεικνύει τα ακριβά ρούχα του. ΑΛΛΑ μπορεί να ντύνεται με σεμνά, φθηνά ρούχα. Σκέψου τους δισεκατομμυριούχους.
Τι θα σκεφτόσουν για έναν πλούσιο ήρωα που μοιάζει σαν να είχε βγει για ψώνια;
Ή κάποιον που φορούσε πάντα κακοραμμένα ρούχα, που έμοιαζαν να του τα είχαν δώσει παρά να τα είχε αγοράσει;
Αυτές οι λεπτομέρειες θα μπορούσαν να υποδηλώνουν ότι ο ήρωάς σου είναι μίζερος ή προσγειωμένος παρά τον πλούτο του. Ο Δρ. Ουρμπίνο στο παραπάνω παράδειγμα ανήκει στην τελευταία κατηγορία.
Σκέψου κι άλλους ενδιαφέροντες συνδυασμούς:
- Μια δασκάλα που ντύνεται προκλητικά.
- Ένας ζητιάνος με έμφυτη αίσθηση του στυλ.
Ποια παρασκήνια ή κίνητρα χαρακτήρων θα μπορούσαν να δίνουν οι διάφοροι συνδυασμοί εμφάνισης και πραγματικότητας;
3: Δείξε τις αντιθέσεις μεταξύ των ηρώων
Μερικές μικρές λεπτομέρειες του ρουχισμού μπορεί να δείξουν τις διαφορές μεταξύ των ηρώων και να αναδείξουν την προσωπικότητά τους. Ο Ντίκενς θεωρείται ευρέως ως αυθεντία του χαρακτηρισμού μέσω της εμφάνισης. Η γραφή του προσφέρει ένα masterclass στο πώς να περιγράψεις τα ρούχα σε ιστορίες. Για παράδειγμα, στο ‘Δύσκολα Χρόνια’ του Κ. Ντίκενς, ο συγγραφέας αντιπαραβάλλει τον εμμονικό με τα γεγονότα και αυταρχικό δάσκαλο Γκαρντγκράιντ και τη σύζυγό του μέσω της περιγραφής των ρούχων τους (και άλλων λεπτομερειών). Υπάρχει μία σκηνή όπου ο Γκαρντγκράιντ επιστρέφει σπίτι και βρίσκει τα παιδιά του να παίζουν έξω, σε ένα χώρο με στάχτη και ξερά σκουπίδια. Ο ήρωας βγάζει τα γυαλιά του από το γιλέκο του για να ψάξει για όποιο παιδί ήξερε με το όνομά του.
Στο επόμενο κεφάλαιο συναντάμε τη σύζυγο του Γκαρντγκράιντ, η οποία χαρακτηρίζεται ως μια μικρή, λεπτή, λευκή, ροζ δέσμη σάλιων, απίστευτης αδυναμίας, διανοητικής και σωματικής…
Σε μία μόνο περιγραφή του ρούχου («μια δέσμη με ροζ μάτια από σάλια»), ο Ντίκενς αποκαλύπτει πόσο δειλή και άρρωστη είναι η κυρία Γκαρντγκράιντ σε αντίθεση με τον ανυπόφορο, αυταρχικό σύζυγό της.
4: Δείξε περισσότερα/ πες λιγότερα
Η περιγραφή των ρούχων σε μια ιστορία είναι χρήσιμη επειδή συχνά παρέχει πρόσθετες πληροφορίες για έναν ήρωα που διαφορετικά θα έπρεπε να πεις με άλλα λόγια.
Για παράδειγμα, εάν μια ηρωίδα πρόκειται να βγει ραντεβού, θα μπορούσες να γράψεις:
Η Μαρία ήθελε να δείχνει σέξι για το ραντεβού της στο κέντρο της πόλης (αλλά όχι εύκολη), έτσι άλλαξε πιο άνετα ρούχα.
Ωστόσο, μπορείς να δείξεις και να υπονοήσεις την πρόθεσή της, χωρίς να τη διευκρινίσεις:
Συμφώνησαν να συναντηθούν στο κέντρο της πόλης στις έξι. Στις έξι παρά τέταρτο, η Μαρία έβγαλε το τοπ με το χαμηλό V που της είχε κάνει δώρο η Ελένη την προηγούμενη βδομάδα. «Κάντε τους να κερδίσουν το γυμνό δέρμα», έλεγε πάντα η θεία της.
Αυτό αδιαμφισβήτητα λειτουργεί καλύτερα, γιατί δίνει λεπτομέρειες του ντυσίματος, αλλά και της ζωής της Μαρίας.
Η αλλαγή της τελευταίας στιγμής υποδηλώνει μια αναποφάσιστη φύση. Βλέπουμε την αντίθεση ανάμεσα στο δώρο της φίλης της ηρωίδας και στα συμβουλευτικά λόγια της θείας της. Το γεγονός ότι η Μαρία τελικά φοράει ένα τζιν και ένα μπλουζάκι θα μπορούσε να υποδηλώνει ότι εμπιστεύεται τη συμβουλή της θείας της.
Υπάρχει απλώς περισσότερος χαρακτηρισμός, όχι μόνο της Μαρίας, αλλά και των άλλων χαρακτήρων.
5: Χρησιμοποίησε το ντύσιμο για να δείξεις την εξέλιξη του ήρωα και της πλοκής
Οι αλλαγές στα ρούχα των ηρώων μπορούν να βοηθήσουν στην αποκάλυψη της εξέλιξής τους.
Στο ‘Έγκλημα και Τιμωρία’ του Ντοστογιέφσκι, ο φτωχός, φυματικός σύζυγος της Κατερίνας Ιβάνοβνα ποδοπατείται μέχρι θανάτου από ένα άλογο.
Ο πρωταγωνιστής του μυθιστορήματος δίνει στην Κατερίνα τα τελευταία του χρήματα για να διοργανώσει μια κηδεία. Ο Ντοστογιέφσκι περιγράφει πώς ντύνεται η σπιτονοικοκυρά της Κατερίνα, Αμαλία Ιβάνοβνα, για την κηδεία: …το τραπέζι ήταν σωστά στρωμένο εκείνη τη στιγμή και τακτοποιημένο, και η Αμαλία Ιβάνοβνα, νιώθοντας ότι είχε κάνει καλά τη δουλειά της, είχε βάλει ένα μαύρο μεταξωτό φόρεμα και ένα καπέλο με νέες πένθιμες κορδέλες και αντιμετώπισε την ομάδα που επέστρεφε με κάποια περηφάνια. Αυτή η περηφάνια, αν και δικαιολογημένη, δυσαρέστησε την Κατερίνα Ιβάνοβνα για κάποιο λόγο.
Η Κατερίνα ενοχλείται από το καλό φόρεμα της Αμαλίας γιατί είναι «καινούργιο» και δείχνει «υπερηφάνεια». Εξαθλιωμένη με παιδιά που χρειάζονται φροντίδα, χρησιμοποιεί τα τελευταία της χρήματα, για να κάνει στον άντρα της μια αξιοπρεπή κηδεία.
Έτσι, το φόρεμα της Αμαλίας φαίνεται ως αναισθησία από την πλευρά της, έως μοχθηρότητα. Το φόρεμα της σπιτονοικοκυράς αναδεικνύει, αντίθετα, την καθοδική πορεία της τύχης της Κατερίνας και εκείνη απαντά στα περήφανα ρούχα της σπιτονοικοκυράς με τη δική της πληγωμένη περηφάνια:
Κοιτάξτε την, κάνει στρογγυλά μάτια, νιώθει ότι μιλάμε για αυτήν και δεν μπορεί να καταλάβει. (…) Κοίτα πώς κάθεται με το στόμα ανοιχτό! Μια κουκουβάγια, μια αληθινή κουκουβάγια! Μια κουκουβάγια με νέες κορδέλες, χα-χα-χα!
Η Κατερίνα, ντροπιασμένη από την αδυναμία της να ντυθεί με τον πρέποντα τρόπο για την περίσταση, καταφεύγει σε καυστικό χλευασμό της Αμαλίας.
Σκεφτείτε πώς κάτι τόσο μικρό, όπως η αλλαγή ρούχου ενός ήρωα, μπορεί να επηρεάσει τη συμπεριφορά του ή τη συμπεριφορά των άλλων.
Φτιάξε το ανάλογο σκηνικό χρησιμοποιώντας λεπτομέρειες στο ντύσιμο
Μια άλλη σημαντική λειτουργία της περιγραφής των ρούχων στις ιστορίες είναι να δημιουργεί μια αυθεντική αίσθηση του χρόνου και του τόπου. Ιδιαίτερα σε είδη όπως η ιστορική φαντασία και η φαντασία, τα ρούχα βοηθούν στη δημιουργία άλλων κόσμων (ή μιας παλιάς -πραγματικής- εποχής).
Για παράδειγμα, στο ‘Γουλφ Χολ’ της Hilary Mantel περιγράφεται η κατοικία ενός Καρδιναλίου που λεηλατήθηκε από τους άνδρες του Βασιλιά το 1529 στην Αγγλία. Η Mantel περιγράφει:
Βγάζουν τα άμφια του καρδινάλιου, τα όπλα του. Σκληρά με κεντήματα, σπαρμένα με μαργαριτάρια, επιστρωμένα με πολύτιμους λίθους, μοιάζουν να στέκονται μόνα τους.
Η συγγραφέας δημιουργεί μια ζωντανή αίσθηση του πλούτου που συγκέντρωσε η εκκλησία εκείνη την εποχή. Το γεγονός ότι τα ρούχα «μοιάζουν να στέκονται μόνα τους» δείχνει πόσο βαριά είναι με κοσμήματα και κεντήματα.
Οι λεπτομέρειες δημιουργούν μια αυθεντική αίσθηση του φορέματος ενός εξέχοντος καρδιναλίου στη δεκαετία του 1500.
Αλλού, το μυθιστόρημα της Mantel είναι γεμάτο από περιγραφές ενδυμάτων για συγκεκριμένους, κατάλληλους για την εποχή, σκοπούς: Μανδύες ιππασίας, παλτό της πόλης και άλλα ρούχα που θα φορούσαν οι -πιο πλούσιοι- άνθρωποι εκείνη την εποχή.
Ομοίως:
- Ανακάλυψε (ή, αν δημιουργείς έναν φανταστικό κόσμο, δημιούργησε) τα ρούχα που θα φορούσαν οι ήρωές σου σε έναν συγκεκριμένο χρόνο και τόπο.
- Χρησιμοποίησε αρχεία ιστορίας μόδας και ένδυσης εάν είναι απαραίτητο.
- Περίγραψέ τα εν συντομία για να προσθέσεις χρώμα και αυθεντικότητα στις περιγραφές των ηρώων σου.
